Mijn dagelijkse leven in Mpumalanga

Sanibonani (hi), Kunjani (okay), Sikhona (fine)!
(Standaard begroeting hier in en rondom Elandsdoorn)

De tijd vliegt voorbij ondanks dat ik het gevoel heb dat ik nog niet echt veel heb gedaan de afgelopen week. Na mijn avonturen van vorige week en mijn eerste indrukken waar ik woon en werk, voel ik me nu al veel meer thuis. Ik heb intussen het vertrouwen van mijn huisgenoten gewonnen en is het ’s avonds best gezellig met wat verhalen over onze werkdagen en wat grappen en grollen over personen die rondlopen bij het NDLOVU. Ik ken en herken nu al een behoorlijk aantal mensen, waardoor ik me ook meer thuis voel op de werkvloer. Iedereen doet op zijn gemak zijn werk bij het NAAP en dan lijkt het voor mij dat er niets gebeurd. Intussen herken ik mijn studenten op straat in Elandsdoorn en weet ik ook hun moeilijk uitspreekbare namen om ze te begroeten. Alles kost tijd en ik moet het gewoon rustig aan doen en leren af te wachten wat er gaat gebeuren. Zit natuurlijk niet in aard van beestje, dus een gigantische leerschool voor mij!

Afgelopen week heb ik vooral veel met de verschillende NAAP-medewerkers gesproken, en nog geen lesgegeven. Iedereen kwam op een andere dag terug van vakantie en hadden het ‘druk’ met het maken van een werkplan voor het aankomende halfjaar in opdracht van Koen.
Hij gaat het proces meer bewaken, zodat de activiteiten van NAAP meer geprofessionaliseerd wordt (daarom ben ik ook hier) en ook meetbaar. Op deze manier kan hij ook zien welke medewerkers werkelijk geschikt zijn voor het gevraagde werk. O.a. voorlichting op diverse manieren (meestal een dramavoorstelling) aan verschillende doelgroepen zoals scholen, kerken, boerderijen, buurtgemeenschappen, prostituees, fabrieksmedewerkers, mijnmedewerkers, etc. Deze mensen worden na een dergelijke dramvoorstelling door de NAAP-medewerkers gestimuleerd om een Voluntary Counselling & Testing (VCT) te doen, waarna hopelijk begeleidinggesprekken worden gepland per individu of met de partner indien mogelijk. Maar ja van vele mannelijke arbeiders wonen de vrouwen ergens ver weg met hun kinderen en dan is partnercounseling niet haalbaar.

Door met de verschillende teams te praten, leerde ik meer van hun werk en werkte ik op een bepaalde manier aan een vertrouwensband, die ik toch wel nodig heb om hier les te gaan geven. Zij zitten niet echt op mij te wachten (hebben ze echt recht in mijn gezicht gezegd) en ik moet duidelijkheid en helderheid geven dat ik hier een aantal weken ben om samen op een hoger niveau te komen wat betreft basisvaardigheden taal, grammatica, communicatie, rekenen en topografie. Het is niet zo dat ik hier de professional ga uithangen, maar ik wil samen met de verschillende mensen onze gezamenlijke kennis en ervaringen uitwisselen! Het zijn 32 NAAP-medewerkers, ongeveer evenveel mannen als vrouwen, met allemaal een andere achtergrond, dus dat belooft nog wat voor de aankomende weken.

Dus heel veel koffiedrinken, veel luisteren, veel wachten, tussendoor maar wat lezen en genieten van de zon. Toch wel lekker hoor zo in mijn wintervakantie te verblijven in Zuid Afrika. Met een paar meiden had ik meteen al wat contact en die nodigden mij uit om met het Farm-team mee te gaan. Zo werd ik dinsdag om 6:30 uur opgehaald voor een bezoek aan een grote boerderij waar een 100tal zwarte werknemers werken. Deze mannen waren vorig jaar al bezocht met een voorstelling en nu gingen de NAAP jongens en meiden proberen om het vertrouwen van de werknemers te winnen voor het afnemen van een VCT. Dat is behoorlijk moeilijk, maar gelukkig waren er aantal die de stap durfden te zetten. Volgende keer beter!
Zo gebeurde er iedere dag wel iets bijzonders en durfden steeds meer individuen mij aan te geven waar ik ze de aankomende weken mee van dienst kan zijn. Uiteindelijk heb ik een lesrooster gemaakt waar elk team 3 keer een uur staat ingeroosterd naast de overige taken die zij hebben. Dat betekent dat ik in totaal 15 uur les ga geven op maandag, woensdag en vrijdag. Op deze manier heb ik tijd om mijzelf voor te bereiden op de verschillende hulpvragen, kan ik mee met de verschillende activiteiten van de diverse teams (in totaal 5 teams: school, outreach, community, farm, sport) om hun werk beter te begrijpen én krijg ik nieuwe input voor in mijn lessen om werkgerelateerde onderwerpen in bijvoorbeeld een rekenles te implementeren. Dat is ook veel interessanter.

Ineens was het vrijdagmiddag en zat mijn niks-doen-week erop. Samen met een aantal mensen van de kliniek hebben we in het enige restaurantje in Groblersdal wat gegeten en gedronken ter gelegenheid van Graham’s verjaardag. Lekker laat in bed met het geruste gevoel dat ik lekker kon uitslapen. Het hele weekend had ik bewust niets gepland, het is namelijk behoorlijk druk in je hoofd met al die nieuwe indrukken. Bovendien hoorde ik dat al mijn huisgenoten weg zouden blijven tot en met maandag, dus … lekker het hele huis en tuin voor mij alleen! Helaas is de pomp van het zwembad stuk, dus het water is weer helemaal vol en groen met algen, maar ik ben er toch zo af en toe maar eens ingesprongen. Algen zijn toch gezond? Wel gigantisch verbrand, wat wil je ook met zo’n licht Nederlands gekleurd winterhuidje.

Voor diegenen die graag willen weten hoe mijn leven er hier uit ziet, zal ik proberen hierna mijn dagindeling te vertellen. Zo rond 6:30 uur kom ik al mijn bed uit, het is dan al rond de 25°C, om na een verfrissende douche (veel beter dan thuis), een ontbijtje en het klaarmaken van een paar boterhammen voor mijn lunch, bij Koen in zijn landrover te stappen rond 7:25 uur. Tot op heden rijd ik iedere dag met Koen mee naar het NAAP-office. De rit van ongeveer 30 minuten begint in Groblersdal. Ik woon in een wijk met over het algemeen prachtige vrijstaande huizen met flinke hekken om goed verzorgde tuinen. Hier wonen vooral blanke Afrikaners met een aantal zwarte Afrikaners in dienst voor de schoonmaak in huis en het onderhouden van de tuin en het zwembad. Het kost ook helemaal niets, ik geloof dat een gemiddelde dienstmedewerker voor … rand werkt. In sommige huizen wonen vooraanstaande zwarte Afrikaners. Deze huizen zijn herkenbaar aan minder verzorgde tuinen, geen zwembad en geen hek.

Aangezien ik aan de rand woon, gaat de rit verder over naar een goed geasfalteerde provinciale weg richting Elandsdoorn. Deze weg ligt min of meer in een dal. In de verte zie je de bergen aan beide kanten van de weg. In dit “platte stuk” wonen vooral veel boeren, die van alles verbouwen aan groente en fruit, maar ook een aantal veehouderijen met landbouwgewassen voor het vee. Je moet hier als boer behoorlijk veel land hebben om van je opbrengst te kunnen leven, vandaar dat alles hier groot lijkt. Immense uitgestrekte vlaktes met maïs, gras, fruitbomen en druivenstruiken: waanzinnig om te zien. Natuurlijk hebben deze ‘blanke boeren’ (Afrikaners) een behoorlijk aantal ‘zwarte’ werknemers in dienst om al het werk te kunnen volbrengen op een dag. Daarbij komen nog een flink aantal arbeiders uit naburige landen bij om in het hoogseizoen de gevraagde arbeid te verrichten. Je kunt er dus niet onderuit dat de blanken de regie hebben over werkgelegenheid en daaruit voortvloeiende geldstroom om de economie draaiende te houden.

De asfaltweg dichtbij Elandsdoorn wordt steeds minder, meer gaten en scheuren door de warmte, maar geen geld om de weg goed te onderhouden. Eenmaal bij het township aangekomen, de huizen liggen verspreid aan beide kanten van deze R25, wordt het een donkerrode zandweg. Lekker stoffig en is het een hele kunst om de gigantische gaten in de weg te ontwijken. Nu begrijp ik waarom velen hier een landrover hebben. De huizen in Elandsdoorn zijn niet zo als townships, die iedereen van TV-beelden kent. Het is hier veel ruimer opgezet. De huizen zijn van een soort baksteen (niet van golfplaten) en rondom hebben ze allemaal een tuin (nou ja gewoon een grasveld), die is afgezet met prikkeldraad om de grens met de buren aan te geven. De grootte van de huizen zal ongeveer 12m² zijn met 3 kamers, waar gemiddeld 5 mensen wonen, maar ja eigenlijk wonen er net zoveel mensen, die willen overnachten. Verder worden de huizen nergens voor gebruikt, men leeft voornamelijk buiten. Binnen is het niet meer dan een ‘keuken’, dwz een fornuis en een klein aanrecht zonder stromend water. Alles gaat hier nog met emmers en jerrycans, die door het NDLUVU dichtbij huis gevuld kunnen worden. Er zijn behoorlijk wat waterpompen geslagen in het dorp. Verder is er een soort woonkamer en een ‘ouderslaapkamer’, maar beide kamers doen dienst als slaapkamer indien nodig. Natuurlijk zie je ook hier veel schotels aan de kleine huisjes, waaruit blijkt dat de meeste mensen toch TV hebben ondanks het minimale inkomen. Ook heeft iedereen een mobiele telefoon, waar dat van betaald wordt?! Iedereen ziet er redelijk verzorgd uit qua kleding en lichaamsverzorging. Dus echte armoede heb ik nog niet gezien in Elandsdoorn, maar dat schijnt anders te zijn in de naburige gemeenschappen, die ik binnenkort ook zal bezoeken als ik met de verschillende NAAP-medewerkers mee ga.

Met de ramen open begroeten Koen en ik de verschillende vrouwen en kinderen, die op straat lopen met “Yebo!”. Zo rond 8 uur zijn de meeste mannen/vrouwen al naar hun werk en zie je alleen mensen, die wat te doen hebben in Elandsdoorn. Via een bouwput aan de provinciale weg waar met het NDLUVU-foundation een winkelcentrum wordt gebouwd (zo hoeven de inwoners van Elandsdoorn en omgeving niet lopend of met een taxi helemaal naar Groblersdal voor hun wekelijkse boodschappen), de kliniek, het sportcentrum en de bakkerij, rijden wij naar het NAAP-office.

De beveiligsman, Mthetheleli, bij het grote hek ziet ons vaak al uit de verte aankomen door de flinke stofwolken van rode aarde, en doet het hek alvast open. Meestal staan er dan al een paar andere landrovers van de NAAP-teams, die ieder over een auto beschikken voor hun activiteiten. Naast ons spiksplinternieuwe NAAP-office wordt iedere gebouwd aan een kantine/ontmoetingsruimte, wat gestaag vordert. Het is wonderbaarlijk dat deze bouwvakkers, zowel mannen als vrouwen, van ’s morgens vroeg tot laat in de middag hard doorwerken in de brandende zon en alles met de hand. Ik vroeg mij af of ik metselmaterialen mee had kunnen nemen, maar bij navraag zijn die materialen er wel, maar doen deze mensen alles bij voorkeur met de hand, vinger en op blote voeten! Als dit gebouw er staat, misschien wel klaar voordat ik vertrek, gaan ze verder met de bouw van een klein amfitheater, zodat ook schoolgroepen en groepen uit naburige gemeenschappen in Elandsdoorn voorgelicht kunnen worden met behulp van voorstellingen over HIV/Aids wat de NAAP-medewerkers nu doen op locatie. Dit alles wordt mogelijk gemaakt door sponsoring van de Herman van Veen Foundation. Zo is het sportcomplex met voorzieningen voor zowel binnen als buiten mogelijk gemaakt door Johan Cruijf Foundation. Met de particuliere sponsorgelden (zoals ik die van jullie heb mogen ontvangen) worden kleine materialen aangeschaft. Ik heb bijvoorbeeld een topgrafische kaart van Afrika en de wereld, rekenmachines en schrijfmaterialen meegebracht, en ik heb nu een aantal Engelse studieboeken gekocht ter aanvulling bij mijn lessen en voor de komende periode als ik niet meer persoonlijk aanwezig ben. Aankomend weekend ga ik in Pretoria op zoek naar boeken voor de sportmedewerkers, zodat zij aan de hand van tabellen de cliënten beter kunnen begeleiden bij het sporten en/of afvallen. Ook zouden ze graag een vijftal hartslagmeters/horloges willen om nog efficiënter te kunnen coachen. Wie weet kan ik deze goedkoop op de kop tikken en de NAAP-sportmedewerkers blij maken.

Na wat korte voorbereidingen start mijn eerste lesuur om 8:00 uur en wonder boven wonder ze zijn er allemaal van het schoolteam, waar ik mee start. Ineens hoeft er niet meer ellenlang koffie worden gedronken zoals vorige week. Dus iedereen is gemotiveerd genoeg om op tijd in de klas van Petra te zijn, jippiejippiejee! Zo heb ik drie uur achter elkaar een klas bij het NAAP-office en dan loop ik (ja hoor ik doe het gewoon, kan prima in Elandsdoorn als je ze eenmaal kennen. En Petra is zeker weten al bekend: die blonde uit The Netherlands, the teacher, Yebo!) naar het sportcentrum waar het sportteam aan een tafeltje in de hal al op mij wacht voor instructies. Intussen worden daar wel wat klanten geholpen, maar de meeste tijd gaat naar mij in dat uur. Wow zoveel aandacht had ik niet bedacht van te voren. Dan heb ik een klein uurtje over als middagpauze. Vaak ga ik dan samen met Koen en LeeAnn, zijn assistente, naar de kantine van de kliniek om samen met andere Groblersdaller te eten. Ik heb wel altijd mijn eigen lunch mee, want dan is het al te laat voor de daghap (rijst, kip, prut) en die vieze vette hamburgers tussen een droog wit broodje hoef ik niet. Vol nieuwe energie gaat dan mijn laatste lesuur in en heb ik daarna nog een uurtje de tijd om werk na te kijken, proberen of ik een dokter van zijn stoel kan sturen om het Internet op te gaan voor informatie of gewoon wat rond te hangen zoals iedere Afrikaan hier doet, totdat het tijd is om naar huis te gaan.

Meestal rijd ik met Koen mee naar huis rond 17:00 uur, maar dan zijn we nog lang niet uit Elandsdoorn vertrokken. Koen kent zoveel mensen en op zijn Afrikaans maakt hij met iedereen een praatje (zie begin van de tekst) en zijn we pas vaak laat thuis, want dan moet hij ook nog altijd langs de Spar om een paar boodschappen te doen, want hij koopt alles per dag. Ik heb het vaak na een lange warme dag van ruim 9 uur wel gehad en wil dan zo snel mogelijk naar huis. Schoenen en kleren uit, douche of een duik in het zwembad en een hapje eten. Dus ik laat me ’s middags wel eens door anderen uit Groblersdal meenemen als ik snel naar huis wil. Dat gaat steeds makkelijker nu ik meer mensen ken van o.a. de kliniek, zoals Graham, Sharon, Claire of LeeAnn, die meestal direct naar huis rijden. Dat betekent dat ik zo rond half zes terug op Chris Wiid ben. Vaak ben ik de eerste, de andere huisgenoten druppelen daarna binnen, want die hebben vaak een taxi moeten zoeken of een lift van één van de doktoren om terug naar Groblersdal te komen na een werkdag. Met nog een uurtje licht voor de boeg, kan ik nog net een verfrissende duik in het algenzwembad nemen en dan staan we allemaal in de keuken te kletsen en ondertussen staat ieder van ons zijn eigen maaltje te koken. Van samen en voor elkaar koken, hebben ze hier nog niet gehoord. Is onmogelijk heb ik begrepen van Claire, die hier eerst heeft gewoond. Ach wie lust er ook pasta en rijst op een Europese-Petra-manier? Iedereen ligt er hier er vroeg in, na het bekijken van de dagelijkse soapseries met een bord op schoot, wast ieder zijn kookspulletjes af en gaat rond 21:00 uur richting zijn/haar kamer. Ik lees nog wat, maar zo rond 23:00 uur gaat mijn lamp ook uit met een temperatuur van rond de 30°C. De laatste dagen regent het even voor middernacht en dan lijkt het wat frisser te worden, maar dat geeft de thermometer niet aan, het blijft rond de 29°C.

Na een redelijke nachtrust onder een dun lakentje, kan de nieuwe dag beginnen. Mijn gordijnen openschuivend hoor ik verschillende vogels fluiten in onze gigantische tuin en zie ik even later een prachtige kobaltblauwe ijsvogel met knalrode langwerpige snavel rondvliegen al water drinkend als hij vlak over de waterspiegel van het zwembad vliegt. Verder nog een paar lichtbruine vogeltjes met een superlange pluizige staart en kuif en wat nog meer vogels oa een groot aantal ‘huismussen’, zo piepklein maar die een mooi licht gezang laten horen. Heerlijk, zo start ik iedere dag!

Sala kahle (bye bye).
Ik zal als ik de volgende meer internettijd heb ook wat foto's op deze pagina plaatsen.