Maand van de festivals in Nepal

Zoals jullie misschien nog wel herinneren van een verslag van vorig jaar, vieren Nepali de familiefestivals Dashain en Tihar uitgebreid. Niet groots in de zin dat ik als buitenlander er veel van zie of merk, maar Nepali reizen gedurende deze maand (dit jaar van half oktober tot half november) van en naar het ouderlijk huis van zowel de man (als hij niet bij zijn ouders woont) als de vrouw (eindelijk ziet ze haar ouders en broers en zussen voor een paar uur of dagen) om samen met familie te zijn, specifieke rituelen uit te voeren en speciale tika’s te ontvangen.

Dashain(Durga Puja) festival is het belangrijkste feest in het jaargetijde dat de luchten helder en schoon zijn en de rijst/gierst klaar is voor de oogst. Het is een echt familiefeest, waar de overwinning van Godin Durga wordt gevierd over het kwaad – de buffel duivel Mahisasura. Voorafgaand aan het festival beginnen de Nepali te poetsen in en rondom het huis en worden onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd zoals reparaties en schilderwerk. Overal in het land rijzen schommels op waar jong en oud zich mee vermaken. Het hele land lijkt in enthousiaste vakantie stemming op het moment van dit festival. Op de eerste dag wordt in ieder huishouden een aantal gerst zaden geplant in een heilige pot met speciale aarde. De gerstzaden worden gekoesterd voor negen dagen, zodat het voor een paar centimeter ontkiemd gedurende Dashain, wat een goede oogst verzekerd. Aangezien Durga een bloeddorstige godin is, wordt het festival gemarkeerd door bloedvergietende dierenoffers: buffels, geiten, kippen en eenden worden gedood met één slag van een mes/zwaard. Op de laatste dag van het festival ‘Vijaya Dashami’, geven de oudsten van het gezin een 'Tika' aan hun juniorleden en andere familieleden komen langs met het verzoek om een zegening.

Tihar (Deepawali) is bekend als het festival van het licht, waar Hindoes een aantal specifieke dieren en de Godin van rijkdom en welvaart - Laxmi - aanbidden. Gedurende vijf dagen zijn huizen 's avonds kleurrijk verlicht. Op de eerste dag ‘kraaien’, tweede dag ‘honden’, derde dag ‘koeien’, vierde dag ‘stieren’ en op de laatste dag is ‘Bhai Tika’ waar elke zuster haar broers aanbidt en bidt tot de god van de dood - Yama, zodat hun broeders 'vooruitgang, welvaart en duurzaamheid’ ontvangen. De zusters zetten een veelkleurige Tika op het voorhoofd van de broer en geven een bloemenguirlande. De broers geven op hun beurt hun zussen een Tika, waarna ook kleine giften worden uitgewisseld. Net als Dashain, Tihar eindigt met een groots feest met alle gezinsleden samen.

Sinds vorige week dinsdag zijn de overheidsscholen dicht, en twee van de drie zijn dicht tot en met 15 november. Eén school is tussendoor wel open, maar ik weet nog niet of ik de school zal bezoeken, want Bibek en ik hebben het plan om dit jaar wederom het Langtang gebied te voet te verkennen inclusief het bedwingen van de Laurebena pass (4600m) dicht bij het Gosainkunde meer op 4380m. Vorig jaar hebben we de route moeten aanpassen vanwege het slechte weer, dit jaar willen we het nogmaals proberen.
Afgelopen vijf dagen hebben we samen het Gorkha district bezocht. Na ons vorige bezoek drieënhalve maand geleden, wilden we graag het gebied verder verkennen. Na een 4 uur durende gevaarlijke busrit over een supersmalle zandweg langs de afgrond, kwamen we aan het eind van de middag in Baluwa aan. Een aantal huizen bij elkaar noemen we een nederzetting. Er waren een paar piepkleine winkeltjes, min of meer kiosken benaderbaar via de enige deur of raamopening van een huisje, waar we met veel moeite een kopje thee konden bestellen en op de stoep tussen de kippen konden opdrinken. Baluwa is een dorp aan de rivier op 820m hoogte, aan de voet van een bergketen; een startpunt voor trektochten richting het Manaslu gebergte. Overwegend of we in het enige guesthouse van Baluwa zouden blijven voor de nacht, was er een mogelijkheid om met een jeep naar Barpak (1900m) te reizen. Met onze rugzakken nog op en een beker thee in de hand, grepen we deze kans, zodat we morgenochtend al zouden kunnen genieten van het uitzicht op de Noordelijke Bergketen. De jeeptocht was een spectaculaire en avontuurlijke tocht. Eerst over een slingerende zandweg langs de rivierbedding, die we een paar keer moesten oversteken met opspattend water al glibberend over de rotsblokken. Later kroop de jeep langzaam met een ronkende motor de Z-weg omhoog langs de afbrokkelende afgrond. Halverwege de tocht viel de avond in en zaten we in het donker met 20 andere passagiers in de laadbak mee te turen met de koplampen van de jeep. Na ruim twee uur kwamen we rond 19:00 uur in het pikkedonker aan in Barpak, een bergdorp van 1100 huishoudens (ongeveer 8000 mensen) waarvan de meesten behoren tot de Gurung en Ghales.

Aangezien het al laat was, hielp de chauffeur ons op weg naar een overnachtingplaats, een gloednieuw guesthouse aan de rand van het dorp. Beiden gammel en stoffig van de lange reisdag, zakten neer op een houten bank in de eetkamer voor een lokale warme drank én een daal bhaat. We kropen vroeg onder de wol in het golfplaten slaapkamertje (tja tegenwoordig bouwt men in Nepal alles van golfplaten) en de volgende ochtend stonden we rond zonsopgang te genieten van het fantastische uitzicht op de Buddha bergketen. Na een kleine ochtendwandeling door het dorp, waar de huizen zijn gebouwd met stenen zelfs de daken, was het tijd voor een lokaal ontbijt en het maken van een plan voorde aankomende dagen. Bibek wil op de belangrijkste dag van het Dashain festival terug in Kathmandu zijn, om een tika te ontvangen van zijn vader en andere personen die hij respecteert. We besluiten om de eerste dag in en rondom het dorp Barpak te spenderen, en de volgende dag richting Laprak te lopen en dan eventueel via een andere route terug naar de hoofdweg. Het dorp ligt als het ware op de kam van een berg met alle huizen gebouwd aan de kant met de meester uren zon per dag. Rondom het dorp terrassen vol met gierst en rijst. Het een ware streling voor het oog, de verschillende kleurschakeling groen en geel van de gewassen in de velden afgezet tegen de strakblauwe lucht en de glinsterende effecten van de stralende zon. Adembenemend en je zou bijna je eigen levenswijze willen ruilen met het traditionele levenspatroon, totdat je jonge meisjes en volwassen vrouwen ziet met diep gebogen ruggen vanwege de grote rieten manden op de rug dragend gevuld met hout, gesprokkeld ver weg van het dorp in de jungle. Hout voor het aanmaken van het vuur om te koken. Iedere dag moet er hout worden gesprokkeld. Denk bij nader inzien dat ik niet geschikt ben voor een dergelijke levenswijze, het is een zwaar leven in het dorp met weinig tot geen toekomstperspectieven na het beëindigen van het voortgezet onderwijs. Van een afstand op een aantal meters boven het dorp, kijken Bibek en ik toe op het voortbewegen van de lokale bevolking. Iedereen lijkt rond te lopen met de zwaar gevulde dhoko’s (rieten manden) op de rug gedragen via een canvas band rondom het voorhoofd; hout, kannen met water, baby’s en peuters, stenen, zand, rijstzakken en nieuwe producten als dozen koekjes en chowchow. Daarnaast zien we kinderen de koeien, waterbuffels, geiten en zelfs eenden ‘uitlaten’ voordat ze terug naar het kleine stalletje of hokje of onder het mandje gaan. Tegen de avond lijkt de (mannelijke) jeugd komt massaal richting de speelvlaktes voor een potje voetbal, volleybal of basketbal. Als het donker valt, gaat iedereen vlug naar huis voor het koken van het avondmaal en kruipt men spoedig onder de wol. De avonden en nachten zijn inmiddels fris in tegenstelling tot de temperatuur gedurende de dag in de felle zon.

De volgende dag klimmen we via een flinke bergkam naar Laprak (2100m), een totaal ander dorp aan de andere kant van de berg. Huizen dicht op elkaar gebouwd met daken van kleine latjes verweerd door het weer en de rook van het koken op houtvuurtjes. Vanuit veiligheidsoptiek niet echt veilig (koken op open vuurplaatsjes in de keuken zonder goede afvoer) en vanuit ecologisch perspectief niet natuurvriendelijk (een heel bos is omgekapt voor het maken van deze daken), maar dorpsbewoners zullen andere beweegredenen hebben om het dorp zo te bouwen en te onderhouden. Wij verblijven in een piepklein guesthouse MET golfplaten dak, en kijken neer op het ‘oude dorp’ en omringende bergen vanuit het grote raam in de eetkamer. De eigenaar blijkt een goede kok en verzorgt flinke maaltijden, zodat we met een goed gevulde buik in slaap vallen.
De volgende dag besluiten we terug te keren naar Barpak, na een vroege start, klimmen we omhoog naar het ‘uitkijkpunt’ op Puchu Danda en staan om half tien te genieten van 180° uitzicht over het Ganesh, Buddha, Siringe, Manaslu en Himchuli gebergte tussen een grote kudde geiten en schapen met een aantal pasgeboren geitjes en lammetjes. Schapen- en geitenhoeders wonen in primitieve tenten in de uitlopers van diverse bergketens, en verplaatsen zich langzaam van en naar hoger gelegen gebieden naar gelang het seizoen en klimaat. Tussen de mekkerende geiten en blatende schapen strijken we voor een paar uur neer en genieten van de omgeving verwarm door de sterke zonnestralen. Als een ware attractie komen de hoeders één voor één een kijkje nemen naar het koppel in het felle zonlicht. De aandacht is helemaal getrokken als Bibek de kaart uit de rugzak haalt om te bekijken welke bergketens ons omringen. Het lijkt een magische uitwerking te hebben op de (waarschijnlijk analfabetische) hoeders als Bibek met behulp van de kaart de namen van diverse dorpen, bergpassen en bergpieken opnoemt. De ogen van de mannen beginnen te schitteren, raken de kaart met verweerde vingertoppen voorzichtig aan en kijken met verwonderde blikken rond in de omgeving waarvan Bibek de namen op de kaart leest. Een diepe zucht klinkt als de kaart, na een flinke tijd bestudeerd te hebben, voorzichtig wordt opgevouwen en weer in de rugzak verdwijnt. Eén van de mannen verdwijnt in de dichtstbijzijnde tent, nou ja eigenlijk een zeil gespannen over een aantal bamboestokken, en kookt water op een houtvuurtje om thee voor ons te maken. Ondertussen worden in dezelfde tent de pasgeboren lammetjes van de nacht uit de rieten manden gehaald om bij de moeders melk te drinken en een beetje te spelen in de vrije ruimte. Helaas kunnen de hoeders geen antwoord geven op de vraag ‘hoeveel schapen en geiten er worden gehouden op Puchu Danda’, het zijn er veel, heel veel! Als de wind aanwakkert en de wolken de sneeuwbedekkende bergketens aan onze blik onttrekken, is het tijd om op te stappen en richting Barpak af te dalen. Terug in het dorp zijn de bewoners druk bezig met de voorbereidingen voor ‘Maha Astami’, waar heilige bloemen tijdens ‘Fulpati’ naar de tempel worden gedragen en wordt gevolgd door de start van de heilige offers tijdens ‘Kala Ratri’. ’s Avonds rond 21:00 uur komen vele dorpsbewoners voor ons guesthouse op het kleine pleintje bijeen, en wordt er onder het gezang van heilige mantras een symbolisch offer gebracht: een slag van het zwaard door een supergrote komkommer. Daarna vertrekt de stoet met een buffel (weergave van duivel Mahisasura) bedekt door een rood kleed richting de offerplaats, waar het eerste ritueel (het offeren van diverse geiten en een buffel aan godin Durga) zich voltrekt. Tempels en offerplaatsen worden besmeurd met het rijksvloeiende bloed. Ook al ben ik een boerendochter, ik houd niet van deze bloedvergietende activiteiten, en heb mij na de bijeenkomst voor de deur teruggetrokken in mijn slaapkamertje.
De volgende ochtend ontkwamen we niet aan de offerrituelen tijdens ‘Navami’ die thuis worden gehouden. Op weg naar onze eindbestemming, tijdens onze wandeling door het dorp leek ieder huishouden een klein offerritueel te hebben uitgevoerd of waren nog in actie of in voorbereiding tot het onthoofden van dieren. Mannen met grote lange lichtgebogen vlijmscherp mes (khukri) hakken met één slag de kop van mannelijke een geit, haan of eend af en de kleine binnenplaatsen zijn overgoten met bloed. Het was niet eenvoudig om het vele bloed te ontwijken, want als je de andere kant opkeek zag je hetzelfde. De huizen in Barpak staan zoals eerder beschreven duwdanig aaneengeregen met alleen een smal steegje als voetpad. Bij de tempel op de punt van de bergkam aan het einde van het dorp, stonden honderden in een lange rij te wachten met een welgevoede sterke haan onder de arm totdat ze bij de priester het offer konden brengen en laten uitvoeren. Met andere woorden het was nog niet voorbij voor ons; op weg naar het volgende dorp, zagen we diverse personen lopen met haan zonder kop die een spoor van bloed achterlieten op de smalle paden door de gierst- en rijstvelden. Bij de enkele huizen die we passeren, waren mannen en vrouwen druk bezig met het schoonmaken en prepareren van de geofferde dieren. Bijzonder opmerkelijk was een huis waar een jongetje van een jaar of zeven het geitje - dat een aantal uren geleden was geofferd, maar inmiddels al geroosterd - stond te aaien en te knuffelen met tedere strelingen van hand en wang. De afgehakte kop stond op een afstandje.

Rond het middaguur komen we in Baluwa aan, we besluiten rustig verder te lopen aangezien niemand ons met zekerheid kan vertellen of er een bus rijdt vandaag of morgen. Vanwege het festival zullen een flink aantal bussen niet rijden, want de chauffeurs zijn druk met de rituelen en/of het bezoeken van familieleden in het land. Gelukkig is dat niet het geval en stappen we in de oude rammelende bus. Het eerste deel reizen we samen, en op de hoofdweg splitsen we; Bibek terug naar Kathmandu en ik naar Pokhara. Het was een fantastisch weekje in de buitenlucht.

Dat klinkt wel vreemd, als jullie mijn andere verslagen goed lezen, ben ik iedere dag in de buitenlucht tijdens mijn werk. Op weg naar school, gedurende de dag (scholen zonder glazen in de kozijnen en deuren in de posten) en terug naar huis. Maar ik bedoel het meer in een vrije betekenis; buiten zonder verplichtingen. Afgelopen maand was een hectische periode; samen met de leerkrachten en het schoolmanagement diverse bijeenkomsten gehad met betrekking tot het SIP (school improvement plan) en het schrijven van een nieuw document inclusief een praktisch actieplan voor de aankomende vijf jaar. Na een begeleidende training van onze management volunteer Ludiya, helpen we de VSO scholen op weg met het schrijven van een vijfjarenplan, dat wordt gesteund door onze werkgever DEO. Het is geen eenvoudige klus, daarom hebben we als vrijwilligers gekozen voor een stappenplan voor het aankomende half jaar. Stap één: er moet informatie worden verzameld over de historische achtergrond van de school, de leerlingen, het leerstofaanbod, de gemeenschap, de omgeving, inclusief culturele en religieuze aspecten met bewijzend materiaal zoals officiële documenten en/of foto’s. De volgende stappen zijn onder andere analyse van huidige situatie en identificatie van problemen, die zullen worden gefilterd tot noodzakelijke behoeften vertaald in SMART doelen uitgewerkt in een gedetailleerd uitvoeringsplan van 5 jaar. Op deze manier zal tegen het einde van het schooljaar, ergens eind maart/begin april 2013, iedere VSO school een nieuw SIP hebben, die ook ‘praktisch uitvoerbaar’ is.

Daarnaast heb de kleuterjuffen van vorig jaar en dit jaar bijeengebracht tijdens bijeenkomsten bij mij thuis, waar ik ideeën heb gedeeld over onder andere leeromgeving (klaslokaal en speelplaats) educatiematerialen (verzamelen van lokale materialen, en het gebruik) educatieve omgeving (dag- en/of weekindeling, routine, regels, werk- en speelmomenten, instructie strategieën, voorbereidende taal-, lees-, schrijf- en rekenactiviteiten maar ook activiteiten op creatief en sociaal vlak), persoonlijke hygiëne en het uitnodigen/informeren van ouders. Na een drietal bijeenkomsten heb ik deze ECD-reeks afgesloten met een bezoek aan een kleuterklas van een leerkracht die zichtbaar een grote verandering heeft gemaakt in deze laatste maand. Niet alleen in de klas (opgeruimd, schoon en geordend), maar ook persoonlijk (ze komt op tijd naar school, verwelkomt de leerlingen met een lach, ze bereidt haar dag voor, ze begeleidt/instrueert de leerlingen persoonlijker, ze heeft lol in haar werk) waardoor de leerlingen graag naar school komen en iedere dag present zijn. Ze staan werkelijk voor de deur te wachten totdat de juf aankomt. Tijdens de uitwisselingsochtend hebben de andere leerkrachten kunnen zien en ervaren hoe een kleuterklas zou kunnen worden georganiseerd, ook al begeeft iedereen zich in een andere situatie en andere omstandigheden. Mijn doel was tweeledig; het prijzen van een enthousiaste actieve leerkracht door op bezoek te komen (waardoor anderen misschien aangespoord zullen worden en ook graag bezocht willen worden) én uitwisseling van ervaringen in eigen taal (waardoor een mini netwerkje ontstaat tussen kleuterjuffen die elkaar kunnen steunen). Ik heb nog geen keiharde bewijzen, maar afgelopen week kreeg ik toch het gevoel dat beide doelen zijn bereikt, want de overige leerkrachten hebben al gevraagd wanneer er een bezoek zou kunnen worden gepland aan hun klas/school én een leerkracht heeft al een andere leerkracht gebeld over een boek met lesideeën. Ik hoop dat dit gevoel na de lange vakantie nog steeds aanwezig is, en dat de kleuterjuffen op mijn scholen flink aan het werk gaan zodat we het laatste halfjaar ook de andere 5 scholen kunnen bezoeken voor een uitwisseling. Plus de drie scholen van dit jaar, had ik de kleuterjuffen van drie scholen van vorig jaar uitgenodigd voor de maandelijkse workshops. Alleen de leerkrachten van scholen waar ik enige verandering in houding en motivatie had gezien. Achteraf bezien had ik ook de andere drie scholen had moeten uitnodigen, ook al was alleen ‘vinger aan de pols houden’ nu het project en mijn wekelijkse bezoeken zijn afgelopen. Denk er sterk over om deze scholen alsnog uit te nodigen voor een volgend schoolbezoek. Wie weet heeft de uitwisseling een dergelijke sterke uitwerking dat leerkrachten alsnog die verandering inzetten op eigen kracht en met behulp van het ‘mini-netwerk’. Ik heb nu gezien dat het ‘netwerken’ een groot invloed heeft op het enthousiasmeren en motiveren van leerkrachten.

Een ander krachtig medium is FB. Had ook niet gedacht dat ik ooit een account zou aanmaken, maar mijn Nepali collega’s hebben allemaal een account en zijn er ontzettend druk mee. Nu plaats ik met regelmaat ‘good practice’ foto’s op mijn werkgerelateerde pagina, en vele leerkrachten van de drie verschillende scholen bekijken de foto’s en werken nu enthousiast en actief aan ‘verandering’ op het gebied van leeromgeving, voorbereiden lessen, inhoud van de lessen, inclusieve methodes, interactieve activiteiten, de relatie tussen leerkracht en leerling. Met als resultaat meer foto’s op mijn FB pagina met bewijzend materiaal van scholen in een veranderingsproces.

De dagen rondom ‘International Day of the Girl’ op 11 oktober heb ik besteed aan bewustwording op het gebied van toekomstperspectieven voor meisjes. “Hoe is de situatie op dit moment voor meisjes in het dorp?”, Welke mogelijkheden zijn er voor meisjes?”, “Welke beroepen zijn er eigen mogelijk voor meisjes?” en “Hoe zie jij jouw toekomst?” waren onder andere vragen aan meisjes van groep 7 & 8. Open vragen stellen en vrij beantwoorden is geen dagelijkse kost voor Nepali studenten en het duurt even voordat de meisjes voldoende moed hebben verzameld om iets te zeggen, maar uiteindelijk komt de discussie op gang tussen de actieve vrouwelijke leerkrachten en een aantal enthousiaste mannelijke collega’s. Na de bewustwordingslessen voor zowel jongens als meisjes, maken de meisjes een collage van ‘mijn toekomst’. Een combinatie van creatieve technieken, die voor de meeste leerlingen totaal nieuw zijn. Het knippen van plaatjes en woorden uit een krant (schaar, krant, knippen is nieuw) van toepassing zijn op de studentes’ toekomst, daarna deze knipsels opplakken als een framewerk voor een schilderij (plakken met een lijmstick is ook nieuw, ze proeven de lijm), vervolgens m.b.v. instructie het tekenen van een zelfportret en inkleuren met vetkrijt. Ten slotte dit portret in het framewerk plakken en in één duidelijke zin schrijven hoe je de toekomst zou willen zien voor jezelf. Het was geen eenvoudig werk, maar het resultaat mag er zijn – kijk op FB http://www.facebook.com/#!/media/set/?set=a.10151031167666152.415652.720281151&type=1 voor de prachtige collages van de meisjes van klas 5 & 6 van mijn drie scholen, in totaal 71 leerlingen. Deze lessenreeks op de drie scholen heeft mij laten inzien dat het een langdurig proces is betreffende toekomstperspectieven voor heel veel meisjes. Niet alleen in Nepal maar ook elders in de wereld. Echt is goed dat veel ontwikkelingsorganisaties zich richten op educatie voor meisjes, maar in de praktijk zie je dat veel meisjes na het primaire onderwijs niet verder kunnen of mogen studeren. Ze moeten meehelpen met de kostwinning of het huishouden inclusief het zware lichamelijke werk op het land. Diegenen die wel naar het secondaire onderwijs gaan, worden uitgehuwelijkt en worden een goede huisvrouw met een certificaat die studeren voor mogelijk had gehouden. Diegenen die wel kunnen/mogen studeren en specialiseren, hebben weinig tot geen mogelijkheid tot een baan in dezelfde richting als het diploma vanwege de economische & sociale situatie in het land. Er is nog een lange weg te gaan op het gebied van educatie en baanmogelijkheden in Nepal voor zowel meisjes als jongens.

Baan en mogelijkheden, twee woorden die een mooi ezelsbruggetje slaan naar ‘opheldering’ over mijn huidige stand van zaken bij VSO. Velen van jullie hebben de afgelopen maand zich afgevraagd wanneer mijn 24-26 maanden plaatsing in Nepal zal eindigen (ergens eind 2012 toch?) en wanneer ik terugkeer naar NL (misschien ook ergens rond de jaarwisseling?). Zoals jullie wel hebben kunnen lezen, heb ik het hier in Nepal ontzettend naar mijn zin zowel in mijn werk- als privésituatie. Daarom heb ik het VSO kantoor in Nepal verzocht om een werkvisum-verlenging van een halfjaar, zodat ik het academische schooljaar van deze drie nieuwe scholen volledig kan afmaken. Mijn terugkeer zou betekenen, geen steun van VSO, want mijn vrijwilligerspost zal niet worden vervangen. Deze scholen zijn in april gekozen met een toezegging van twee jaar VSO begeleiding, en ik kan ze voor mijn gevoel niet zomaar ‘in de steek laten’. Ik voel mij verplicht om deze scholen minimaal één volledig schooljaar op weg te helpen en hopelijk neemt dan iemand van mijn team in Kaski district de scholen op in zijn/haar programma. Met andere woorden ik blijf zeker nog tot en met juni in Pokhara, maar mijn programmamanager heeft voorstel gedaan voor een jaar verlenging bij de administratie om alle mogelijkheden open te houden voor VSO en mij persoonlijk. Natuurlijk nog even afwachten of het ministerie van financiële zaken het verzoek om verlenging voor een werkvergunning ook goedkeurt. Dat zal ergens in december bekend worden gemaakt. Het duurt dus nog eventjes voordat ik mijn voeten op de Hollandse klei- en zandgrond zal neerzetten. In het voorjaar van 2013 zal ik proberen een helder beeld te schetsen van mijn toekomstplannen en mogelijkheden na een interessante uitdagende VSO baan en een bijzonder gelukkige levenswijze in de Himalaya.

Op de laatste en 10e dag van Dashain wens ik jullie “een goede gezondheid, voorspoed, succes en blijdschap in elke stap die je neemt in het leven”. Moge Vijaya Dashami 2069 al je wensen vervullen!