In en rondom Pokhara

Pokhara
De bus vertrekt precies om 7:00 uur, maar de weg is zeer slecht door de regen die is gevallen de laatste paar weken. Vele wegversperringen zijn er door naar beneden gevallen stenen, onderuit gezakte rotsblokken en meegetrokken aarde. Deze ophopingen worden handmatig weg geschept en dat kost veel tijd. Verder rijden we door nieuw ontstane beekjes en watervallen, die soms diepe geulen veroorzaken of grote kuilen in het wegdek. Met regelmaat rijden we door een linke rivier met op spattend water aan beide zijden van de bus. Een joelende menigte lokale bevolking met hun jurk of broek opgeknoopt tot over de knieën staan aan de kant van de weg de buschauffeur aan te moedigen bij de oversteek door het bruine water en de dikke modder. De reizigers in de bus houden ingespannen hun adem in met de hoop dat het de bus wederom voldoende kracht heeft om de andere kant te halen. Onderweg ziet iedereen menig gestrande bus of vrachtwagen staan in de blubberige modder langs een scherpe afgrond. Iedereen wil veilig en spoedig naar zijn eindbestemming. Na 11 uur kom ik veilig aan in Pokhara, maar compleet uitgeput. Daar staat Rikie VSO vrijwilliger. Een vriendelijke warme vrouw, die me naar de taxi leidt, die ons thuis afzet. Een prachtig appartement in het noorden van de stad, ver weg van het meer waar alle toeristen zich vestigen. Het voelt alsof we elkaar al jaren kennen en na een warme maaltijd spreken we af dat ik de volgende dag met haar VSO-collega's mee ga naar een schoolbezoek in de omgeving.

Na een overheerlijk vers fruitontbijt en een blik op de bergreeks van de Annapurna's in de zon en de lage bewolking rondom deze fascinerende bergtoppen, lopen Rikie en ik naar Lalitha en Debbie (twee VSO-volunteers). Als Rikie de werkzaamheden voor haar dag oppakt, vertrek ik met de twee dames (India en UK) met een rammelende bus naar een dorp in de bergen. Een geweldige rit tussen de mas- en rijstvelden door via een haarspeldbochtige weg en een fantastisch uitzicht op de hele bergreeks van Annapurna South tot en met Annapurna V, inclusief de Machhapuchhare (Fishtail). Bij de halte worden we opgewacht door een jonge leerkracht, die met ons mee naar de school loopt. De school ziet er aan de buitenkant nieuw en aantrekkelijk uit, maar de lokalen zijn minimaal ingericht. Toch blijkt later dat er veel aanwezig is in de school, maar dat materiaal ligt of staat ongebruikt weg te rotten of stoffen in kasten afgesloten met grote ouderwetse hangsloten. Er is zelfs een bibliotheek met een behoorlijke collectie boeken en educatieve posters, die helaas ook achter gesloten deuren worden bewaard. Voor wat???

Het werk van de VSO-vrijwilligers s het stimuleren van deze materialen, het leren omgaan met deze materialen door de leerkrachten en leerlingen. Verder wordt er in diverse klassen geobserveerd om daarna met de leerkracht te bespreken wat er zou kunnen worden veranderd t.a.v. kindgerichte- en kindvriendelijke leermethoden + verhogen van betrokkenheid + interactieve vaardigheden. De meeste leerkrachten hebben weinig tot geen onderwijs genoten op het gebied van praktische vaardigheden in het werk voor de klas. Zwart-wit uitgelegd: de leerkrachten geven de leerlingen een boek en een schrift, de leerkrachten schrijven informatie op het bord, de leerlingen herhalen deze informatie klassikaal, de leerlingen schrijven dit over in het schrift en dan denken de leerkachten dat de kinderen iets leren. Heel simpel, zonder enige voorbereiding; koud kunstje toch!
Weinig leerkrachten hebben dus geleerd dat je op verschillende manieren bepaalde leerstof kan aanbieden. Dat er de mogelijkheid bestaat om te differentiëren tussen leerlingen komt al helemaal niet in hun op. Plus het niet gebruiken van diverse leermaterialen, is het een saaie niet effectieve manier van lesgeven. Niet verwonderlijk dat veel leerkrachten met enige regelmaat afwezig zijn en dat leerlingen regelmatig een dagje thuis blijven. Het lijkt wel of niemand de verantwoordelijkheid neemt; niet voor het lesgeven, niet voor het onderhoud aan de school en de klassen, niet voor hygiëne (zoals kleding en klaslokaal), niet voor het materiaal (zoals boeken, schriften, schrijfmateriaal, posters). De VSO'ers proberen met kleine stapjes een veranderingsproces in gang te zetten om de kwaliteit van het onderwijs te verhogen in bepaalde districten in Nepal.

Vandaag was ik getuige van zo'n kleine stap. Na een korte teambespreking vroeg een jonge rekenleerkracht om hulp van Lalitha. Na een observatie van nog geen 10 minuten, riep Lalitha hem een halt toe. Niet vanwege de inhoud van de rekenles, die ook beroerd was, maar een kleine verandering in de basis. Door vragen als: Hoe ziet het klaslokaal eruit? Hoe voel jij je? Hoe zullen de kinderen zich hier op school voelen?”
De kinderen zitten op vieze stoffige groene kussens op de grond rondom een wiebelige vierkante tafel waar de kinderen aan hangen en waar de vodden van rugtassen op liggen tussen de schriften. De krijtborden staan volgekladderd, posters hangen schots en scheef aan de muur en tot overmaat van ramp liggen er verschillende bouwmaterialen door de klas verspreid zoals hamers, beitels, ijzerdraad, cement en scheppen. Gewoon een grote tering zooi en gevaarlijk. Absoluut niet aantrekkelijk voor kinderen en gebrek aan aandacht voor jezelf en je omgeving.
Na een kort onderhoud met de rekenleerkracht, begrijpt hij wat Lalitha bedoeld en zou er wel wat aan willen doen. Met een duwtje in de rug beslist hij vandaag, Lalitha maakt ervan NU, zodat het niet blijft bij een belofte. De leerlingen worden naar de speelplaats gestuurd met de zitmatten en kussen, om het stof en viezigheid er met een stokje uit te kloppen. Lalitha en ik verschuiven alle materialen (veel afgedankte banken of kapotte banken staan gewoon achterin de klas het lokaal op te vullen) om in alle hoeken en gaten het stof en afval weg te kunnen vegen. Als ik om water en een oude doek vraag, bekijkt de leraar mij met grote ogen. Inmiddels zijn ook andere leerkrachten nieuwsgierig komen kijken naar de VSO-vrijwilligers. Wat gebeurt er allemaal in de klas van de rekenleerkracht?! Met grote verbazig bekijken ze mijn schoonmaakmethode van het grondig vegen van de klas en het schoonmaken van de krijtborden + banken met en vochtige doek. Na de opfrisbeurt worden de poster gesorteerd en die nog goed bruikbaar zijn worden op een aparte stapel gelegd. Lalitha zal de aankomende weken/maanden deze poster introduceren (hoe kun je je ze gebruik in de klas i.p.v. ophangen en er niets mee doen) en bespreken op welke manier je deze poster in de klas ophangt (bepaalde hoogte en m.b.v. een rail om de poster netjes te kunnen verwisselen). De kapotte banken zetten we samen met al het gereedschap in een hoek, zodat de leerlingen er zich niet aan kunnen bezeren + het verzoek aan de leerkracht om deze materialen voor volgende week op te ruimen. De klas moet een klas worden met het doel doel om leerlingen iets te leren. Tenslotte zetten we drie banken in U-vorm in het midden van het lokaal voor het krijtbord met rondom de rode zitmatten. Aan de zijkant bij de ingang van het lokaal zetten we een paar afgedankte banken waar de rugzakken kunnen worden opgelegd.
Dan nodigen we de leerlingen en de leerkracht in de klas, die enthousiast klappen en neerstrijken op de zitmatten achter de banken. Lalitha geeft nog enkele aanwijzingen zoals schoenen in paren op de gang, rugzak op de bank naast de deur, rechtop zitten achter de banken en kijk even naar je kleding, zit je bloes in je rok of broek? Dan geeft ze de leerkracht nog een korte uitleg dat een opgeruimd lokaal, verzorging, aandacht en regels HET begin van lesgeven is. We sluiten deze observatie af met een lied. Iedereen straalt, zelfs de leerkrachten en de directeur die alles op een afstandje hebben gevolgd.
Na deze opruimaanpak is het eerste lesuur al voorbij en is het tijd voor de volgende lesperiode. Lalitha en ik volgen deze leerkracht om de les inhoudelijk te bekijken. Het zal teveel zijn om dt hier te beschrijven, maar Lalitha heeft haar handen vol de aankomend maanden. Maar ze gaan het samen zeker lukken om het leerstofaanbod aan de kinderen aan te passen en meer kindvriendelijk.

Voordat we naar huis gaan, neem ik nog een kijkje in ECD (Early Childhood Development kleuterschool). Met grote verbazing kijk ik naar 2-5 jarigen, die met een potlood en schrift of een krijtje op het krijtbord letters kopiren van de leerkracht. Er wordt geen gebruik gemaakt van materiaal voor (senso)motorische en/of cognitieve ontwikkeling. Achterin de klas staat een kast met een paar ontwikkelingsmaterialen met twee hangsloten, dit wordt niet gebruikt want dan maken de kinderen het stuk. Maar ouders en leerkrachten zijn van mening dat als kinderen naar school gaan, dan moet het kind eren Dat is niet spelen, maar de het leren van de letters, cijfers en basiskennis Engels. Op welke manier dat gebeurd, dat staat niet ter discussie. Iedere leerkracht doet dat naar zijn wensen of ideen. De meest voorkomende wijze is het nazeggen of nazingen en het overschrijven van het bord in je schrift. Vandaar dat in class 1 (2-5 jarigen) al letters worden aangeboden. VSO probeert de leerkrachten te ondersteunen en te stimuleren om meer kindvriendelijk de leerstof aan te bieden m.b.v. leerspelletjes of boeken.

Als ik een andere dag met Rikie en Loraine (NL+UK) op pad ga, zie ik ongeveer hetzelfde. Toch heeft een Engelse vakleerkracht de principes van interactief leren onder de knie door het het volgen van meerdere cursussen. Samen met hem zullen de VSO-volunteers proberen de overige leerkrachten op weg helpen met het aanbieden van de leerstof op een andere manier Rikie ondersteund vooral de leerkrachten van ECD (kleuterbouw) door lessen voor te doen, daarna samen en tenslotte observeren van de leerkracht. Enkele weken geleden zijn Rikie en Loraine op deze school begonnen, dus vandaag doet Rikie een les met IN en UIT door gebruik te maken van een lied, ontdekopdracht en een vouwopdracht van een doosje. De leerlingen van 3-5 jaar zijn enthousiast en vol aandacht. De leerkracht neemt de adviezen van harte aan en laat soms voorzichtig een glimlach zien. Geweldig om zo SAMEN te werken!

Tussen de middag vallen we met de neus in de boter; een overheerlijke maaltijd, omdat één van de leerkrachten vertrekt i.v.m. een verhuizing naar Canada. doezelig van de warme rijstpudding zitten we bij de ceremonie en kijken slaperig uit over de groene oase van rijstvelden liggend tegen de bergen met daartussen de donkere laaghangende bewolking. Op weg naar huis maken een prachtige wandeling naar de bushalte. Vanavond gaan Rikie en ik bij Lalitha dineren; ze maakt namelijk overheerlijk Indiase maaltijden.

Gisteravond hadden we aan het meer van Pokhara een spontane ontmoeting met de Nederlandse Monique Derwig (www.stichtingkumari.nl), die samen met haar man een kleine stichting heeft om kinderen met en fysieke en/of mentale handicap een thuis en school te bieden. Een buitengewoon interessant onderhoud over haar werkzaamheden in Nederland op een mythylschool en haar bevlogenheid voor de hulp aan Nepalezen met een handicap. Wat zijn er toch veel bijzondere mensen op deze wereld, die kennis en ervaring met elkaar willen delen!

Namasté!